کتاب های پیشنهادی وفا مدیا 4 مهر ماه 1402

ریشه‌های انقلاب روسیه

 

آلن وود، نویسنده‌ی کتاب، بر این گمان است که درک وقایع منجر به انقلاب 1917 روسیه در گرو شناخت کافی از تحولات پیچیده‌ی اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فکری بعد از 1816 است، یعنی همان سالی که سرف‌داری در امپراتوری روسیه به فرمان آلکساندر دوم لغو شد. وی ضمن تحلیل و بررسی دوره‌ای به‌تقریب پنجاه‌ساله، نشان می‌دهد که با توجه به گسل‌های فعال در جامعه‌ی روسیه، به‌خصوص در سال‌هایی که تزار نیکلای دوم بر مسند قدرت بود، وقوع انقلاب، اگر نگوییم محتوم، محتمل به نظر می‌رسید. در یک سو اقلیت صاحب‌نفوذی قرار داشتند که از همه نوع امتیازات ویژه بهره می‌بردند و در سوی دیگر اکثریت مردم عادی روس که قربانی بهره‌کشی بودند و صدای تظلم‌خواهی آنان به جایی نمی‌رسید. خواننده‌ی کتاب در مسیر شناخت ریشه‌های وقوع دو انقلاب پیاپی در فوریه و اکتبر 1917 با فرازهای تاریخی مهمی مواجه می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها شکل‌گیری خلق‌گرایی انقلابی، حرکت روسیه به جانب توسعه‌ی صنعتی، ظهور مارکسیسم روسی، قیام سرکوب‌شده‌ی 1905، اتخاذ سیاست مشروطه و تأسیس دوما، وقوع جنگ جهانی اول و همچنین نقش انکارناپذیر رهبرانی چون لنین است که با تهییج توده‌های ستم‌دیده زمینه‌ی سلطه‌ی کامل بلشویک‌ها را بر نظام حکومتی کشور فراهم کردند.‌ ‌ ‌مجموعه‌ی «کارگاه تاریخ» به‌پشتوانه‌ی تحلیل‌های دقیق و اسناد معتبر، پرتوی تازه بر رویدادهای مهم و مناقشه‌برانگیز جهان، از اوایل عصر مدرن تا امروز، می‌اندازد. این کتاب‌ها بیش از پنج دهه منبع اساسی دانشجویان و پژوهندگان تاریخ بوده است که اینک به‌تدریج در اختیار خوانندگان فارسی‌زبان قرار می‌گیرد.

 

 

فاشیسم و راست‌گرایی در اروپا

 

مارتین بلینک‌هورن در این کتاب از دید مورخی اجتماعی و سیاسی به واکاوی رابطه‌ی فاشیسم با سایر انواع اقتدارگرایی راست‌گرا می‌پردازد و بدین منظور علاوه بر تأکید بر جنبش‌های مهم فاشیستی در ایتالیا و آلمان، توجه خود را معطوف کلیه‌ی ایده‌ها، جنبش‌ها و حکومت‌های فاشیستی و راست‌گرایی می‌کند که صحنه‌ی سیاسی اروپای 1919-1945 را تحت تأثیر قرار دادند. وی در عین آن‌که منکر تفاوت‌هایی در انواع سازمان‌های راست افراطی نیست، یادآور می‌شود که منافع مشترک آن‌ها در سال‌های بین دو جنگ و همچنین بده‌بستان‌های فکری و سازش‌های عمل‌گرایانه‌ی آنان چنان بوده که خطوط تمایز موجود را، برخلاف آنچه در ظاهر به نظر می‌رسد، عملاً کم‌رنگ کرده است. به گمان نویسنده درک صحیح فاشیسم در گرو آن است که نخست دریابیم این مفهوم در دهه‌ی بیست چه طنینی در ذهن مبلغان سیاسی، متفکران اجتماعی و تاریخ‌نگاران داشته و از همین‌رو وی جویای ریشه‌های فاشیسم در زمانه‌ای است که لیبرالیسم و نظام دموکراتیک، از منظر منتقدان رادیکال، به بن‌بست رسیده بودند. بلینک‌هورن سپس سیر تحولات حکومت‌های فاشیستی و ناسیونال‌ـ‌سوسیالیستی را در بستر بحران‌های سیاسی و اقتصادی دو دهه‌ی سی و چهل پی می‌گیرد و نشان می‌دهد که جنگ جهانی چه سرنوشتی برای آن‌ها رقم زد. تحلیل جریانات نئوفاشیستی و تهدیدات آن‌ها علیه دموکراسی در اروپای معاصر از دیگر فصل‌های مهم کتاب است.‌

 

افسردگی نهفته

 

راه رهایی از کمال‌طلبی، آنگاه که بر افسردگی نقاب می‌کشد اگر با این باور بزرگ شده‌ باشید که احساسات دردناک نشانه‌ی ضعف‌اند، یا اگر آسیب‌پذیربودن باعث احساس ناامنی دائمی‌تان شده باشد، بعید نیست با ساختن یک زندگی زیبا و بی‌نقص، ظاهرتان را حفظ کرده باشید، به نحوی که موفق و مشغول به نظر برسید. در عین این‌که همیشه مسئولیت‌پذیر و در سختی‌ها کنار دیگران هستید، کسی را به دنیای درون خود راه نمی‌دهید. ندایی در درون‌تان می‌گوید مشکلی وجود دارد اما آن را نشنیده می‌گیرید. با خودانتقادی و شرمساری دائمی عجین شده‌اید و ابراز عواطفی چون ترس، خشم، فقدان یا اندوه برایتان عذاب‌آور است. می‌دانید که یک جای کار می‌لنگد اما نمی‌دانید دقیقاً کجا؛ فقط احساس می‌کنید در دام افتاده‌اید و تنها هستید. اگر این توصیفات شبیه شرایط شماست، امکان دارد به افسردگی کاملاً نهفته دچار شده باشید. به کمک این کتاب و راهنمایی‌های دلسوزانه‌ی مارگارت رادرفورد، متخصص روان‌شناسی بالینی، فرآیند درک کمال‌طلبی‌تان را آغاز خواهید کرد و در ادامه با شناسایی باورهای مخرب و ارتباط با احساساتی که برای طولانی‌مدت سرکوب شده‌اند، تغییر چشمگیری در زندگی خود ایجاد خواهید کرد. کتاب افسردگی نهفته، برای رهایی از چنگال دردناک و منزوی‌کننده‌ی کمال‌طلبی و پذیرش عشق‌ورزیدن به خود و خویشتن‌پذیری، پلکانی پیشِ رویتان می‌نهد. اگر برای دوری از رنج‌ها همیشه نعمت‌های زندگی‌تان را می‌شمارید و نمی‌توانید احساسات دردناک را بپذیرید یا ابراز کنید، اگر گرفتار کمال‌طلبی و اضطراب ناشی از آن هستید، اگر کسی خودِ واقعی‌تان را نمی‌شناسد، این کتاب برای شماست.

 

زندگی روزمره در امپراتوری روسیه

 

تاریخ امپراتوری روسیه سرشار از جنگ، درگیری طبقاتی، رسوایی سلطنتی، و ظهور و سقوط امپراتوری است. این کتاب روسیه تزاری را از دریچه اجتماعی و مادی از جمله تغییرات در زندگی درباری، زندگی رعیتی/دهقانی، کلیسای ارتدکس و تأثیرات رهایی و صنعتی شدن، از تولد مسکو تا ظهور کمونیسم بررسی می‌کند. گزیده ای از متن کتاب: فصل 1 این کتاب دربارۀ زندگی روزمره در امپراتوری روسیه است. تقریباً تا همین صد سال پیش، جامعۀ روسیه از چند طبقه تشکیل می‌شد: اشراف و اصیل‌زادگان، رعایا که سِرف (رعیت) نامیده می‌شدند و تقریباً همگی کشاورزانی بودند که در املاک اشراف و روحانیان کار می‌کردند، مردم شهرنشین، و طبقۀ روحانیان. در این کتاب مسائلی را برمی‌رسیم از این قبیل که اعضای هر یک از این طبقه‌ها شغلشان چه بود؛ در اوقات فراغت، به چه تفریحاتی مشغول بودند؛ هنگام اجرای مراسم ملی یا مذهبی، چه تشریفاتی داشتند؛ چه نوع جشن‌هایی بر پا می‌کردند؛ و زندگی دینی‌شان چگونه می‌گذشت.

 

توتالیتاریسم

 

آرنت که در بخش‌های اول و دوم کتاب «عناصر و خاستگاه‌های حاکمیت توتالیتر» به «یهودی‌ستیزی» و «امپریالیسم»، به‌عنوان عوامل و زمینه‌های ایدئولوژیک، سیاسی و اقتصادیِ فروپاشی دولت – ملت و برآمدن توتالیتاریسم، پرداخته است در بخش سوم این کتاب، یعنی «توتالیتاریسم»، به خود پدیدۀ توتالیتاریسم می‌پردازد و این پدیده را زیر ذره‌بین می‌گذارد. کتاب «توتالیتاریسم» برای ما روشن می‌کند که یک حکومت توتالیتر دقیقاً چه نوع حکومتی است و قدرت و سلطۀ خود را بر چه پایه‌هایی بنا و استوار می‌کند و چگونه سیطرۀ خود را با ابزارها و شیوه‌هایی پلیسی و خشن و هولناک بسط و گسترش می‌دهد. چنانکه در مقدمۀ مهدی تدینی بر کتاب «توتالیتاریسم» توضیح داده شده، منظور آرنت از حکومت توتالیتر و آن‌چه او مصداق چنین رژیم سیاسی‌ای می‌داند، مشخصاً نازیسم و استالینیسم است نه هر شکل از استبداد و دیکتاتوری و اقتدارگرایی.