کتاب پنجاه متفکر کلیدی روان‌شناسی تلاشی است برای مرور و بازشناسی آرای روان‌شناسان، عصب‌شناسان، پزشکان، دانشمندان و نظریه‌پردازانی که در طول عمر نه چندان بلند اما بسیار پرفرازونشیب این علم، با دیدگاه‌ها و نظریاتشان دروازه‌های جدیدی را به شناخت جهان درونی انسان گشوده‌اند. روان‌شناسی اقلیم معرفتی گسترده‌ای است با مرزهایی انعطاف‌پذیر و به همین دلیل همواره از سویی در معرض خطر ورود و نفوذ دیگر شاخه‌های علم و معرفت بوده و از سوی دیگر، از حضور این رشته‌های همسایه سود برده است. بنابراین عجیب نیست که متفکران معرفی‌شده در این کتاب هم، علاوه بر روان‌شناسی، به شاخه‌های دیگری از علم همچون فیزیک، پزشکی، ریاضیات، زبان‌شناسی، فلسفه و کردارشناسی تعلق داشته‌اند.
این کتاب کوشیده است با تکیه بر سنتی روان‌شناختی، نیمرخ دقیقی از تاریخچۀ زندگی این متفکران و تأثیر آن بر شخصیت و نظریات آنها به دست دهد. این تلاش بلندپروازانه از سویی متن کتاب را از یک مرور نظری صِرف فراتر می‌برد و از سـوی دیگر، هماننـد رشتـۀ تسبیـحی، متـفکـران، آثـار و نظـریات را در بستری روان‌شناختی به هم پیوند می‌دهد تا خواننده هم قادر به خواندن مجزای فصول باشـد و هم بتـواند با بازخـوانی کلیت کتـاب، به درکـی بهتـر از تاریـخچۀ علم روان‌شناسی و کاربست نظریات آن دست یابد.
دور از واقعیت نیست اگر بگوییم نخستین پرسشی که همواره ذهن بشر را به خودش مشغول کرده، چه گونگی پیدایش انسان، جهان و آفرینش کاینات بوده است. آن چه تلاش شده تا در مجموعه ی گفت و گوهای این کتاب به تصویر کشیده شود، دیدگاه های بااهمیت و متنوعی است که کوشیده اند برای این پرسش همیشگی ذهن ما پاسخی فراهم آورند: آیا وجود جهان و انسان محصول خالقی ورای تصور است یا تصادفی از سر خوش اقبالی؟
این کتاب سرگذشت اکبر لاجوردیان یکی از بنیانگذاران شرکت توسعه صنعتی بهشهر به زبان خودش است. او در این کتاب 110 سال فراز و فرود فعالیت های تجاری و صنعتی خانواده اش را روایت کرده است. از آن جایی که او و اعضای خانوده اش یکی از مهم ترین شرکت های صنعتی ایران را پایه گذاری کردند این روایت ها نه تنها پرده از زندگی پرابهام کارآفرینان ایرانی برمی دارد، بلکه می تواند به حل معمای توسعه نیافتگی ایران از پس پرده زندگی کارآفرینان کمک کند.
ایرانیان که به طور غریزی ضد استعمار هستند، همواره از دخالت ها، نیرنگ ها و استعمارگری های انگلیس در ایران شکوه داشته اند و این کشور را عامل بسیاری از ویرانی ها و عقب ماندگی های خود در دو سده گذشته می دانند. با این حال، بسیاری تقریبا از این حقیقت آگاه نیستند که در سراسر سده نوزدهم و بسیاری از سال های سده بیستم، حضور روسیه، به ویژه در شمال ایران، به مراتب بی پرده تر، تهاجمی تر و مهم تر از حضور انگلیس در این کشور بوده است. در حقیقت، این گروه از ایرانیان شگفت زده خواهند شد اگر بشنوند که حضور انگلیسی ها و توازن و «حمایتی» که آن ها فراهم می کردند، شاید مانع از دخالت های شدیدتر روسیه در امور ایران شده باشد.
اُونفره می کوشد براساس رمان های ۱۹۸۴ و مزرعه حیوانات برخی از بنیادی ترین مؤلفه های صورت محض توتالیتاریسم را، که در ورای همه ی صور گوناگون دیکتاتوری در همه ی دوران های تاریخی، از جمله در جوامع جدید غربی است، استخراج نموده، آنها را به منزله ی ایده های اصلی بر سازنده ی نظریه ی دیکتاتوری» خویش بیان نماید. از نظر أونفره دیکتاتوری متعلق به همه ی دوره ها و همه ی قاره هاست، اما به طور خاص، این دیکتاتوری های قرن بیستمی و قرن بیست و یکمی هستند که گونه ی جدیدی از دیکتاتوری را به وجود آورده اند که در گذشته بی سابقه بوده است. وی هفت مؤلفه ی اساسی را به منزله ی عوامل بنیادین هر گونه دیکتاتوری، از جمله دیکتاتوری های مدرن در جوامع غربی برمی شمارد: انهدام آزادی؛ فقیر کردن زبان؛ برچیدن حقیقت؛ از بین بردن تاریخ؛ انکار طبیعت (به معنای انکار وجود طبیعت خاصی برای آدمیان، زن، مرد، و فرهنگی تلقی کردن همه چیز)؛ رواج نفرت؛ و سودای امپراتوری. آنگاه أونفره در کتابش، نظریه ی دیکتاتوری، به توضیح اجزای تشکیل دهنده ی هریک از این مؤلفه ها می پردازد.
